-
1 юк
1. модальн. сл.1)а) нет, не име́ется; не существу́ет, отсу́тствуетхакыйкатьтә гаеп юк — посл. на и́стине вины́ нет
сукырга суд юк — посл. нет суда́ слепо́му; шатлыгына чик юк нет преде́ла его́ ра́дости; берни дә юк ничего́ нет
б) в качестве вводн. слова нетюк, без ул юлдан китмибез — нет, мы не пойдём тем путём
юк, юк, син алай димә — нет, нет, ты так не говори́
2) в ряде словосочет. соотв. префиксам (приставкам) без-, не-эше юкның ашы юк — посл. у безде́льного (безде́льника) нет и пи́щи
охшашы юк күренеш — несравне́нное явле́ние
тиңе юк матур — бесподо́бная краса́вица, бесподо́бно краси́в(ый)
кирәге юк — нену́жный
3) в ряде гл. словосочет. соотв. частице небезгә моннан исән чыгу юк — не вы́йти нам отсю́да живы́ми
4) в ф. -асы/-әсе юк не́чего (и)анда барасым юк — не́чего мне туда́ е́хать
югалтасым юк — мне не́чего теря́ть
5) при усилит. повторе соотв. разд. союзу ни..ниисәп юк, уй юк — ни (тебе́) соображе́ния, ни мы́сли
көн юк, төн юк — ни (тебе́) дня, ни но́чи
2. сущ.тикшерү юк, сорау юк — ни вопро́са (тебе́), ни спро́са
1) то, чего́ нетюкны теләү — жела́ть того́, чего́ нет
2) пустяки́, чепуха́, ерунда́, соверше́нно незначи́тельная вещь (предмет, повод, причина и т. п.)юк белән булышу (маташу) — занима́ться пустяка́ми (чепухо́й, ерундо́й)
юк белән борчу — беспоко́ить из-за пустяко́в
3) в косв. п. отсу́тствие ( кого-чего)ул юкта (югында) — в его́ отсу́тствие (пока́ он отсу́тствует)
син югыннан эш тукталмас — из-за твоего́ отсу́тствия де́ло не остано́вится
эш юктан эш — де́ло из-за отсу́тствия (друго́го) де́ла
3. прил.вакыт юкка күрә — по причи́не отсу́тствия вре́мени
1) не существу́ющий; отсу́тствующийюк нәрсәдән курыкма — не бо́йся не существу́ющей ве́щи
2) пустяко́вый; малозначи́тельный; пусто́йюк кеше — ул пусто́й он челове́к
юк мәсьәлә — пустяко́вый вопро́с
3) сло́жныйюк сүзләр — ло́жные (пусты́е) слова́
4) безнадёжныйюк эш — безнадёжное де́ло
5) уст. бе́дный, неиму́щийбар белән дә баемассың, юк белән дә югалмассың — посл. с бога́тым не разбогате́ешь, с бе́дным не потеря́ешься
6) в ф. юкка за отсу́тствием, по причи́не отсу́тствия чегоэш юкка — за отсу́тствием рабо́ты
мал юкка кайгырмау — не горева́ть по причи́не бе́дности (отсу́тствия иму́щества)
7) в ф. юктан из-за отсу́тствия, при отсу́тствииэш юктан эш булсын — пусть при отсу́тствии де́ла бу́дет де́лом (заня́тием); займёмся хоть э́тим
•- юк булу- юк ителү
- юк итү
- юк дигәндә
- юк җирдән
- юк кына
- юк түгел
- юкка чыгару
- юкка чыгу••юк икән юк — нет так нет; на нет и суда́ нет
юк инде — нет уж (извини́те)
юк инде, рәхмәт — благодарю́ поко́рно
юк кынага — по́пусту; из-за чепухи́
юк эшне (йомышны, сәбәпне) бар итеп — почём зря; по наду́манному по́воду
юкка без дә тук — не́тушки и у нас полклету́шки (ответ на постоянное «нет» да «нет»); (букв. «не́том» мы и са́ми сы́ты)
юкка көл илә́ү — толо́чь во́ду в сту́пе; занима́ться несбы́точным де́лом
юкны (юктан, юк җирдән) бар итү — достава́ть/доста́ть из-под земли́
юкны бушка бушату — перелива́ть из пусто́го в поро́жнее
юкны сөйләү — говори́ть чушь (пусто́е, несусве́тное); нести́ (поро́ть) вздор (дичь, ахине́ю)
юкның башы авыртмый — отказа́л и де́лу коне́ц; на нет и суда́ нет
юктан юкамыш пешерү — завари́ть ка́шу из-за пустяко́в (зря шуметь, скандалить, вздорить)
- юк бәя- юк өчен
- юктан гына кодагый
См. также в других словарях:
йоту — 1. Тел һәм йоткылык мускулларының хәрәкәте белән азык, эчемлек һ. б. үңәч аша үткәрү 2. Үзенә алу, сеңдерү. күч. Бик тырышып, мавыгып өйрәнү, үзләштерү тур. 3. Үз эченә суыру, батыру. күч. Нәр. б. эченә кереп юкка чыгу, икенче бер хәлгә килү тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бетү — I. 1. Ахырга килеп җитү, төгәлләнү, тәмам булу, тукталу. Тотылу, сарыф ителү (акча, азык төлек, материал һ. б. ш. тур.) 2. Юкка чыгу, юк булу 3. Нәр. б. тирәлек яки вакыт ягыннан чиге булу, шул чиккә килеп җитү 4. Зур бәлә казага тару 5. күч. Үлү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гомер — 1. Тереклек иясенең туу моментыннан алып үлгәнгә кадәр булган физиологик хәле, яшәү вакыты. Берәр нәрсәнең барлыкка килүеннән бетүенә, юкка чыгуына кадәргә яшәү яки кулланылу вакыты. күч. Тормыш, яшәү ләззәте бер күрүе бер г. күч. Җан; тормыш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
китү — I. 1. Нин. б. урынны калдыру, кая да булса юнәлү, бару 2. Таралу (дан, сүз һ. б. тур.) 3. Каян да булса башлану авыл артында яланнар китә 4. Дәвам итү, сузылу озакка китү 5. Билгеле бер вакыт үтеп, алдагысы башлану тур. сәгать икенче китте 6. Агу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
очу — (ОЧЫРТУ) (ОЧЫРУ) – 1. Һавада канатлар ярдәмендә хәрәкәт итү 2. Һавада, бушлыкта йөзеп йөрү 3. Җил яки ыргыту, ату көче белән һавада хәрәкәт итү. Тирә якка чәчрәп таралу 4. Һавага таралып юкка чыгу (пар, газ һ. б. тур.) 5. күч. Бик кызу хәрәкәт… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
узу — ф. 1. Атлап барып бер урыннан икенче урынга күчү, хәрәкәт итү моннан кем узган?. Хәрәкәт итеп нин. б. ара, юл үтү, берәр урын аша хәрәкәт итү ишегалдын узу 2. Нин. б. юнәлештә хәрәкәт иткәндә, барганда берәр нәрсә артта калу, аны үтеп китү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
